به نقل از «فارس»

روستاهای نوسنگی متعلق به دوره مانایی در «لیلان» شهرستان ملکان

تاریخ انتشار: ۲۸ بهمن ۱۳۹۹ | کد خبر: ۳۱۰۳۱۶۶۰

خبرگزاری فارس- اکبر عابدی ( سرپرست پروژه و عضو هیئت علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر اسلامی تبریز) تپه الله‌قلی لیلان در بخش لیلان شهرستان ملکان در جنوب شرق دریاچه ارومیه و جنوب غربی‌ترین نقطه استان آذربایجان شرقی واقع شده است، این محوطه در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شماره ۳۰۸۸ به ‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

با توجه به اینکه دشت لیلان یکی از مهم‌ترین دشت‌های پیش از تاریخ این منطقه به شمار می‌آید و به همین دلیل نخستین فصل مطالعات باستان‌شناسی و همچنین تعیین عرصه و پیشنهاد حریم برای حفاظت از محوطه‌ها در تپه نوسنگی الله قلی لیلان آغاز شد تا بتوان ضمن حفاظت از این دو محوطه ارزشمند به بازنگری و گاهنگاری دقیق، مواد فرهنگی نوسنگی این منطقه و همچنین به جایگاه این دو محوطه بسیار مهم دست یافت.

در راستای مطالعات پیش از تاریخی شمال غرب ایران و همچنین برای حفاظت و صیانت از محوطه‌های باستانی کشور، نخستین فصل پروژه باستان‌شناسی لیلان تحت عنوان گمانه‌زنی به منظور لایه‌نگاری و تعیین عرصه و پیشنهاد حریم الله قلی تپه سی لیلان با مجوز رسمی پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری و پژوهشکده باستان‌شناسی، با همکاری گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر اسلامی تبریز به سرپرستی اکبر عابدی عضو هیئت‌علمی گروه باستان‌شناسی دانشگاه هنر اسلامی تبریز و با همراهی تیم مجربی از باستان شناسان شمال غرب ایران و همکاری موسسه باستان‌شناسی آلمان از  ۲۸ آبان ماه در این منطقه آغاز و تا ۲۸ دی ۱۳۹۹ به مدت ۶۰ روز ادامه یافت.

بررسی‌های اولیه بر روی آثار سطحی نشانگر وجود آثار شاخصی از دوره نوسنگی حاجی فیروز - حسونا و حتی شواهد قدیمی‌تر از دوره حاجی فیروز در این منطقه حکایت داشت که با توجه به نبود مطالعات دقیق نوسنگی در این استان و شرق دریاچه ارومیه، وجود این آثار اطلاعات ما را از وضعیت جوامع پیش از تاریخی نوسنگی و گاه نگاری این منطقه و روابط فرا منطقه‌ای آن با مناطق هم‌جوار را تا حدود زیادی روشن کرد.

طی فصل اول مطالعات تپه الله قلی لیلان، ۲ گمانه لایه‌نگاری و ۱۳ گمانه تعیین عرصه و حریم ایجاد و مورد کاوش قرار گرفت که نتایج قابل توجه و ارزشمندی را به همراه داشت. گمانه‌های لایه‌نگاری نشان داد که استقرار در این محوطه از آغاز دوران نوسنگی با سفال در حدود ۶۸۰۰ تا ۶۷۰۰ پیش از میلاد آغاز شده و به مدت حدود یک هزاره و تا ۵۸۰۰ تا ۵۷۰۰ پیش از میلاد ادامه یافته است.

اولین کاوش‌های فصل تپه الله قلی لیلان روشن کرد که این محوطه به همراه محوطه هم‌جوار آن یعنی تپه چمن، قدیمی‌ترین روستاهای نوسنگی آذربایجان ایران را تشکیل می‌دهند که تپه الله قلی لیلان یک روستای بسیار بزرگ به وسعت حدود ۴ هکتار بوده که دارای ۹ متر نهشته و آثار فرهنگی متعلق به دوره نوسنگی است که از این حیث این محوطه را در زمره بزرگ‌ترین و شاخص‌ترین روستاهای آغازین نوسنگی غرب آسیا و شمال غرب ایران قرار می‌دهد.

از آنجایی که یافته‌های حاصل از کاوش، شواهد قدیمی‌تری از حاجی فیروز را در محوطه نمایان کرد، لذا قدمت آثار تحتانی محوطه تپه الله قلی لیلان و تپه چمن را می‌توان قدیمی‌ترین روستاهای نوسنگی با سفال در شمال غرب ایران به شمار آورد که این دو تپه به فاصله ۷۰۰ متری از یکدیگر شکل گرفته‌اند، با توجه به بررسی‌های سطحی در تپه چمن و کاوش در تپه الله قلی لیلان می‌توان این‌گونه احتمال داد که ابتدا جوامع نوسنگی این دشت در حوالی ۷۰۰۰ سال پیش از میلاد در تپه چمن مستقر شده‌اند و پس از حدود ۳۰۰ سال استقرار، این محوطه ترک شده و در تپه الله قلی لیلان سکونت به مدت یک هزاره ادامه یافته است.

طی کاوش تپه الله قلی لیلان شواهد فراوانی از آثار دوره نوسنگی از جمله تعداد ۱۱ کوره پخت سفال، تدفین‌های نوسنگی، فازهای مختلف معماری خشتی و چینه‌ای از جمله معماری‌های راست گوشه با خشت‌های پلانو – کانوکس سیگاری شکل از جمله مهم‌ترین یافته‌های این کاوش هستند.

بیشترین یافته‌های این محوطه را نیز سفال‌های شاخص دوره نوسنگی از نوع حاجی فیروزی (حسونایی – سامرایی)، ابزارهای سنگی عمدتاً از جنس ابسیدین و ادوات سنگی عمدتاً مرتبط با کشاورزی اولیه، همچنین سردوک‌های سفالی و درفش‌های استخوانی تشکیل می‌دهند. وجود پیکرهای حیوانی از دیگر یافته‌های شاخص این روستای آغازین در این منطقه از شمال غرب ایران است.

بررسی اولیه مواد فرهنگی این محوطه نشان از ارتباط گسترده شمال غرب ایران در دوره نوسنگی با سفال از یک‌سو با محوطه‌هایی مانند حسونا، ام الدباغیه، سامرا، متارا، شمشارا، یاریم تپه و تل سوتو در شمال بین‌النهرین و از سوی دیگر با محوطه‌های شرق آناتولی مانند حاکمی اُوسَه و با محوطه‌های شاخص شمال سوریه و منطقه جزیره مانند تل صبی ابیاد و تل هلولا دارد.

نکته شاخص دیگر در کاوش‌های تپه الله قلی لیلان وجود آثار دوران تاریخی در بخشی از سطوح و لایه‌های فوقانی محوطه است که احتمالاً متعلق به دوره مانایی بوده است که شواهد آن در یکی از ترانشه‌ها و سطح محوطه مشخص شده است.

۱۳ گمانه تعیین عرصه و حریم محوطه نیز این امکان را فراهم ساخت تا محدوده دقیق محوطه مشخص شود و برنامه‌ریزی‌ها برای حفاظت از محوطه و جلوگیری از پیشروی کشاورزان و زمین‌داران اطراف محوطه به عرصه و حریم محوطه انجام شود که با تصویب نهایی نقشه تعیین عرصه و حریم و ابلاغ آن به مالکان و زمین‌داران اطراف محوطه امید است که مراحل قانونی و حقوقی برای حفاظت هر چه بیشتر محوطه انجام شود.

انتهای پیام/60001

منبع: فارس

کلیدواژه: نوسنگی تبریز دانشگاه تپه الله قلی لیلان تپه الله قلی لیلان ملکان خبرگزاری فارس فارس تبریز لیلان میراث فرهنگی گردشگری باستان شناسی شهرستان ملکان پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری دانشگاه هنر اسلامی تبریز آلمان دریاچه ارومیه آذربایجان ترک معماری خشتی پلانو سامرایی سامرا اناتولی آناتولی تپه الله قلی لیلان تپه الله قلی لیلان شمال غرب ایران باستان شناسی تعیین عرصه دوره نوسنگی عرصه و حریم برای حفاظت تپه چمن

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.farsnews.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فارس» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۱۰۳۱۶۶۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رقابت ۱۴ گروه در جشنواره تئاتر بچه‌های مسجد/ جایزه ویژه فرج‌الله سلحشور اعطا می‌شود

به گزارش خبرنگار فرهنگ و جامعه خبرگزاری علم و فناوری آنا، نشست خبری پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مردمی بچه‌های مسجد با حضور کوروش زارعی مدیر مرکز هنرهای نمایشی و سید مصطفی موتورچی دبیر پانزدهمین دوره جشنواره در حوزه هنری برگزار می شود.

پانزدهمین جشنواره سراسری تئاتر مردمی بچه‌های مسجد با شرکت 14 گروه از هنرمندان عرصه تئاتر در مساجد سراسر کشور قرار است از 18 تا 21 اردیبهشت ماه در شهرستان بافق استان یزد برگزار شود. 

کوروش زارعی در ابتدای نشست عنوان کرد: شعار این دوره جشنواره پانزدهم «خانه هنرم مسجدم» است. سه سال جشنواره برای ایجاد زیرساخت ها و چشم اندازهای درست تعطیل شد اما بعدش دومرتبه به اجرا رسید. پس از در تولید بچه های مسجد در استان ها تحت عنوان تئاتر محرابیان، حال احساس میکنیم به رشد مناسب رسیدند.

وی در ادامه افزود: تئاتری ها حال به زایایی رسیده و می توانند وارد عرصه های جدی شوند. پس از کارگاه سال قبل مشهد، قرار است خروجی ها امسال به اجرا رسیده و در رویدادهای تئاتر کشور حضور یابند. تئاتری های اجرایی امسال خروجی هشتصد گروه نمایشی ما هستند و ما تلاش داریم کارها را به روستاها هم برسانیم. تئاتر بچه های مسجد باید در چهار گوشه ایران شکل بگیرد تا ما بتوانیم استعدادها حتی در مرزهای ایران را کشف و هدایت کنیم.

مصطفی موتورچی دبیر جشنواره نیز در صحبت هایی با اشاره به عدم انتشار فراخوان برای این دوره گفت:  از بین کارهای رسیده چهارده اثر نهایی شده و به اجرا در خواهد آمد. در کنار کار تولید اثر ،سلسله کارگاه هم داشتیم که نزدیک به هشتصد مربی و گروه بودند و اینها نمایشنامه هایی آماده و در مساجد اجرا کردند و بااین هدف سه دوره جشنواره نمایشنامه نویسی گلدسته ها را داشتیم که برگزیده های آنها به این جشنواره رسید.

وی در ادامه گفت: داوران اعظم بروجردی، الهام چرخنده و وفا طرفه هستند.

زارعی همچنین درباره اهمیت گروه محوری در جشنواره افزود: جوایز هم گروه محوری از اول تا سوم اعطا می شود.  یکی از جوایز ویژه ما جایزه ویژه فرج الله سلحشور به نام این عزیز تئاتری مسجدی خواهد بود است.

زارعی در بخش پرسش و پاسخ در پاسخ به سوال خبرنگار آنا درباره جایزه سلحشور گفت: این جایزه به گروه برتر تقدیم خواهد شد یک گروه کاملا مسجدی که در آموزش ها حضور داشتند و مسائل اخلاقی را هم رعایت کرده و به معنای واقعی یک گروه هستند.

وی در ادامه افزود: امسال چهارمین دوره مسابقه نمایشنامه نویسی گلدسته ها را خواهیم داشت.

زارعی درباره تک جنسیتی بودن اجراها گفت: بخاطر این مسائل کارهایی تولید شد و داوران خانم هستند که راحت کارها اجرا شود و اینبار ما ساختار شکنی کرده و از سه خانم با تحصیلات و تجربه برای داوری استفاده کردیم. 

زارعی در پاسخ به سوال خبرنگار آنا اظهار داشت: افتتاحیه در کنار مزار شهدای گمنام شهر بافق خواهیم داشت و اجراها هم در امامزاده عبدالله خواهد بود، هرگروه بعد اجرای داوری سه اجرا در مساجد بافق و یزد خواهند داشت ، مساجد یزد و امامزاده ها شاهد اجراها خواهند بود. 

مورتورچی افزود: در طول جشنواره برای بچه های انجمن نمایش بافق دو کارگاه طراحی کردیم و انجا کارگاه نمایشنامه نویسی و دوره کارگردانی برگزار می کنیم.

موتورچی درباره جوایز نیز در پاسخ به آنا گفت: ما پنج جایزه گروه خواهیم داشت.بازیگری خانم و آقا هفت نفر تقدیر بدون رتبه خواهند بود. دو بزرگداشت و جایزه سلحشور نیز خواهیم داشت.سیصد میلیون جایزه خواهیم داشت و بیشترین جایزه هم فرج الله سلحشور بیست میلیون و پنج گروه برگزیده هر کدام ده میلیون خواهد بود.

انتهای پیام/